Renew Boek.nl met BoekThema

RenewBoekNL – inzending naar Renew the Book-2021 dd 14 januari 2021

Inzending aan de hand van het Aanmeldingsformulier:

Jouw innovatie aanmelden

01. Naam innovatie*: Renew Boek.nl met BoekThema
02. Website https: voorlopig https://www.boektrust.nl/boekthema/
03. Contactpersoon*: Frans Cladder
04. E-mailadres*: boektrust@gmail.com
05. Telefoonnummer*:

Gegevens indiener(s)

06. Naam indiener(s)*: Roelant Ossewaarde, Jan Battem & Frans Cladder
07. E-mailadres*: boektrust@gmail.com
08. Telefoonnummer*:
09. Naam organisatie: BoekTrust & St. Boek.nl
10. Adres: Hoogstraat 20 – 1381 VS Weesp
11. Website https: boektrust.nl/boekthema & https://boek.nl/
12. Betrokkenheid bij de innovatie*: is respectievelijk technisch, vormgevend en coördinerend

Beschrijving van jouw inzending

13. Omschrijf je concept van de innovatie in maximaal 200 woorden*:

Traditioneel duiden omslag, auteur, titel en flaptekst aan waarom een boek voor de beoogde lezer van belang is, veelal aangevuld met een globale genre-indeling (bv een NUR-code). Een rijkere codering, zoals de Thema-codering, biedt meer mogelijkheden om een boek te beschrijven. Het toekennen van thema-codes is specialistisch handwerk en daardoor relatief duur voor individuele uitgevers. Niet alle boeken krijgen thema-coderingen. Dit is met name ook een probleem bij titels van vóór 2020, toen thema-coderingen in Nederland nog niet ingevoerd waren. Met terugwerkende kracht thema-codes aan backlist-titels toekennen heeft voor veel uitgevers geen prioriteit.

Ons BoekThema-systeem kan op basis van beschikbare metadata, waaronder teksten over boeken (recensies) en onderlinge relaties tussen boeken, automatisch thema-coderingen toekennen. Technologisch betekent dat: machine learning wordt ingezet om teksten over boeken (eerste hoofdstuk, flaptekst, recensies) samen te vatten (text mining) en om boeken te vinden die qua onderwerp aan elkaar gerelateerd zijn (graph database). De oplossing werkt ook voor backlist-titels. Het gebruik van Thema kan zo onder uitgevers en retailers bij het ‘aanbieden’ van titels sterk toenemen. Uiteindelijk wordt de lezer beter geïnformeerd over het belang van een titel voor hem, bijvoorbeeld in de vorm van een kaart van Nederland met daarop geprojecteerd de boeken die over bepaalde plaatsen of streken gaan. .

14. Wie is je klant (bijvoorbeeld de lezer, de auteur, een partner in de keten) en wat is hun probleem?*

Primair is de klant: de uitgever. Hun probleem is dat het toekennen van thema-codes tijdrovend en duur is, en bovendien specialistische kennis vereist van het thema-code systeem. Daardoor worden veel boeken niet goed gecodeerd. De belangrijkste stakeholder is de lezer, die door middel van een betere clustering en categorisering van boeken, doelmatiger kan zoeken naar de specifieke boeken in zijn interessesfeer. Alleen titel/auteur/NUR zijn dikwijls onvoldoende om een passend boek te vinden. En ‘grasduinen’ in boeken op basis van onderwerpen is momenteel lastig, omdat de meeste boeken online slechts zichtbaar worden als de lezer eerst de juiste zoekterm heeft bedacht.

15. Op welke manier los je hun probleem op?*:

Door de toekenning van thema-codes eenvoudiger en goedkoper te maken, worden thema-codes breder geadopteerd. Wij maken het goedkoper en sneller voor de uitgever. Een brede inzet van thema-codering maakt nieuwe manieren van visualisatie mogelijk, waardoor lezers eerder gerelateerde boeken kunnen vinden. Wij hebben als voorbeeld een pakkende visualisatie uitgewerkt als Proof of Concept, in de vorm van een landkaart met daarop boeken die volgens de berekende thema-codering worden geprojecteerd. Zo vindt de lezer een boek als ‘De Avonden’ bij Betondorp op de kaart bij Amsterdam, en de ‘Hillbilly Elegy’ bij de Appalachen.

16. Wat is de waarde van jouw idee voor de klant? *

Het kost uitgevers tijd, moeite en kennis om hun boeken te annoteren met de juiste thema-codes. Rijkere boekbeschrijvingen maken het eenvoudiger voor lezers om nieuwe boeken te ontdekken. Door onze innovatie heeft de uitgever wel de winst van een goede thema-codering, maar minder kosten om die thema-codering toe te kennen. Onze waarde bestaat dus vooral uit het verbeteren van het bedrijfsproces bij de uitgever.

17. Hoe groot is de markt? Dus hoeveel mensen ervaren het probleem?*

Het klinkt pretentieus, maar vermoedelijk kent de hele boekenmarkt het probleem van het bij elkaar brengen van aanbod en vraag. Een betere beschrijving van het boek helpt om dit proces efficiënter te laten verlopen en zal alle betrokkenen ten goede komen. Het probleem doet zich bij elk boek (nieuw of ooit uitgegeven) voor, en dus is de markt zo groot als de totale omvang van het Nederlandse titelbestand.

18. Hoe groot is de impact van jouw oplossing voor de klant en beschrijf dit*:

Zowel uitgevers als retailers zullen gestimuleerd worden Thema-codering toe te passen bij het presenteren van hun titels en hun klanten zullen deze verbeterde informatie-voorziening zonder twijfel waarderen. Zowel Nederlandse als buitenlandse retailers gaan steeds meer eisen stellen aan uitgevers om thema-coderingen aan hun metadata toe te voegen. Onze innovatie betekent een besparing voor uitgevers. Juist kleinere, zelfstandige uitgevers met langere backlists zullen daarvan profiteren en daarmee de pluriformiteit van het aanbod.

19. Bestaan er al oplossingen voor dit probleem? Hoe goed zijn die? Waarin onderscheidt juist jouw inzending zich van deze oplossingen? *

In het buitenland zijn er bedrijven die gespecialiseerd zijn in dit probleem (zie onderaan bij de laatste vraag, nr. 38). Maar vanwege de taalafhankelijkheid van de oplossing, werkt hun oplossing niet geheel voor Nederlandstalige boeken. Bovendien kunnen wij, doordat wij boeken opslaan in een graph, beter boeken clusteren die qua onderwerp bij elkaar horen.

20. Omschrijf specifiek waarom jullie inzending een innovatie is.*

Het innovatieve karakter van BoekThema betreft de wijze waarop op basis van de bestaande metadata van CB en ISBN-bestand/Titelbank de toekenning van Thema-codes aan nieuwe – en oude – titels met behulp van AI en een vernieuwende vorm van opslag kan leiden tot een grote sprong voorwaarts in het gebruik van deze codering in de hele boekenmarkt. De combinatie van de twee technieken is nog niet eerder succesvol toegepast om dit probleem op te lossen.

21. In welke categorie valt de innovatie:
Vooral d & f (maar ook engiszins a,b en c)

a- nieuwe product/marktcombinaties
b- meer/nieuwe klanten/doelgroepen
c- meer bereik/impact van boeken/het lezen
d- efficiëntere processen
e- vernieuwing in beleving van het lezen
f- vernieuwing in communicatie met eindgebruiker
g- Anders

22. Geef aan waarom de innovatie in aanmerking komt voor de Innovation Award. Ga hierbij onder andere in op de vraag hoe de innovatie ten gunste komt van de lezer en het boekenvak in brede zin.*

Deze vraag lijkt ons hierboven al ruim beantwoord; of nog korter geformuleerd:
vanwege de innoverende wijze van vergaren en presenteren van boekinformatie. Zie in dit verband ook de uitkomst van de Renew the Book-enquete bij Informatie en kwaliteit: Veel respondenten geven aan dat ze behoefte hebben aan meer (correcte) informatie op de (achter)flapteksten, waarbij ze bijvoorbeeld ook graag nog meer willen weten over de auteurs, en welke boeken hen hebben geïnspireerd.

Validatie van de inzending

23. Beschrijf het validatieproces: Is er geprototyped, een Proof of Concept, getest onder de doelgroep?*

Er is een proof of concept dat met een hoge nauwkeurigheid thema-codes kan voorspellen. Wij ijken onze nauwkeurigheid door voorspelde thema-codes te vergelijken met daadwerkelijk door mensen toegekende thema-codes. Afhankelijk van de manier van scoren kan het systeem 80% tot 90% van de thema-codes juist voorspellen.

24. Wat waren de belangrijkste inzichten na de validatie? Welke wijzigingen zijn daarna doorgevoerd?*

Bij sommige deelgebieden werkt de voorspelling beter dan bij andere. Een handmatige nabewerking (door ons) is noodzakelijk, maar is veel minder werk dan geheel handmatig thema-codes toe te kennen.

25. Welke verdere risicovolle aannames/risico’s zie je nog, maar zijn nog niet getest?*

We hebben het systeem getest op een aantal deelgebieden, zoals bijvoorbeeld geografische codes of doelgroep. Er zijn onderdelen van de thema-codering die we nog niet verkend hebben, waarvoor wellicht geldt dat automatische voorspelling lastiger zal zijn. Ons systeem kan nu enkele themacoderingen voorspellen, maar moet nog uitgebreid worden naar ondersteuning voor meerdere themacoderingen per boek.

Groei & Next Steps

26. Licht hieronder de mogelijkheden tot opschaling van de innovatie toe m.b.t. gebruikers of omzet.*

Ook het gebruik van thema-codes betekent een versimpeling van de inventaris van onderwerpen, aan de hand van de gestandaardiseerde thema-codes.. In werkelijkheid kunnen we nog veel gedetailleerder aangeven waar boeken over gaan. Volgende stappen in opschaling zijn de toepassing van onze technologie om nog preciezer te duiden waar boeken over gaan. Bijvoorbeeld als het gaat om geografische coderingen, dan bestaat verder schalen uit het verhogen van het detailniveau van coderingen van bijvoorbeeld provincieniveau naar plaatsniveau of wijkniveau.

27. Welke stappen heb je de afgelopen 12 maanden gezet om te komen waar je nu bent met de inzending? *

BoekTrust en Boek.nl zijn al vanaf het begin van dit decennium betrokken bij initiatieven om metadata een grotere rol te laten spelen in het aanbieden van boekinformatie. Pas sinds twee jaar speelt Thema daarbij een rol, maar het vak kent nog weinig voorbeelden van een toepassing daarvan (ontleend aan overleg met het CB over dit onderwerp medio 2020). In het afgelopen jaar hebben we de technologie ontwikkeld en getest om thema-codes af te leiden, en hebben we gewerkt aan creatieve visualisaties om boeken op een originele manier gerangschikt te presenteren aan lezers.

28. Wat is de ontwikkeltijd van de innovatie geweest, van start tot nu?*

We zijn sinds twee jaar geleden bezig met het ontwikkelen van de innovatie. In het afgelopen half jaar hebben we ons geconcentreerd op de thema-codes.

29. Wat is de financiële omvang van de innovatie?*

Die is volledig schaalbaar. Het volledige prijzengeld van Renew the Book zou aan het project worden besteed. We werken momenteel met drie mensen aan het project. Om succesvol te worden, zullen we daar op korte termijn een produkt-ontwikkelaar en een software-ontwikkelaar bij moeten voegen.

30. Is jouw innovatie schaalbaar in andere landen?*

Ja, er is zeker belangstelling in andere (Editeur-)landen om van deze techniek van vergaren en presenteren van metadata gebruik te maken. Overleg met de Onix-groep heeft verschillende reacties opgeleverd. In andere landen (onder andere Duitsland, qualifiction.de) wordt een vergelijkbare innovatie al succesvol aangeboden in de markt.

31. Wat heb je geleerd tijdens het proces, zowel extern (van de eindgebruiker) als intern (van je organisatie, van je team)*

Dat er bij veel uitgevers (begrijpelijkerwijs) nog onvoldoende middelen zijn om van de Thema-mogelijkheden te profiteren. Onze innovatie kan dat gat dichten. En dat een aantrekkelijke presentatie van de vele varianten van Thema-toepassing dit proces kan versnellen. Ons eigen team zal baat hebben bij internationale samenwerking op dit gebied.

32. Hoe verdien jij je geld met deze innovatie?*

Door onze innovatie besparen uitgevers de kosten van het toekennen van Thema-codes aan hun (backlist-)titels. Voor veel uitgevers betekent dit toekennings-proces in zijn huidige vorm een al te grote hindernis waardoor brede toepassing van de Thema-toekenning achterwege blijft.
Met de Renew the Book-2021 Award hopen we het start-project te kunnen financieren en daarna op ‘not for profit’-basis te kunnen continueren.

Team

33. Beschrijf het team dat aan de innovatie heeft gewerkt. (naam, functie, rol in het team, track record op gebied van innovatie of binnen de markt)*

Roelant Ossewaarde (mede-oprichter van de St. Boek.nl en BoekTrust – https://www.linkedin.com/in/roelant-ossewaarde). Verbonden aan Hogeschool Utrecht en Universiteit Groningen als onderzoeker op het gebied van AI en taaltechnologie. In het verleden ontwikkelaar bij diverse softwarebedrijven. Runner-up in de “Future of AI”-competitie van Merck (https://ekipa.de/en/portfolio/merck-future-of-ai/).

Jan Battem (vormgever Boek.nl – https://www.linkedin.com/in/janbattem/). Zelfstandig ontwerper, webdesigner/developer (https://www.battem.nl/). Mede-oprichter/partner van creative collectief Webwork.Amsterdam (https://webwork.amsterdam/).

Frans Cladder (coordinator Thema-project, mede-oprichter St. Boek.nl en BoekTrust – https://www.linkedin.com/in/frans-cladder-4441465 ) . Sinds 1976 actief in het boekenvak, eerst als uitgever (Heureka), sinds 1984 als boekhandelaar (BelBoek) en sinds 1999 als bibliograaf (BoekTrust).

Ten slotte

34. Als jouw innovatie de Renew the Book – Innovation Award wint, waar wordt het prijzengeld aan besteed?*

Wij willen het proof-of-concept uitbouwen tot een productieklaar platform. Daarvoor hebben we hulp nodig op het gebied van software development. Bovendien zijn er kosten verbonden aan een productieklaar platform (oa. Hosting, UI/UX-design). We zullen het prijzengeld dus besteden aan de kosten die nodig zijn om de innovatie op een volwassen manier naar de markt te brengen.

35. Als je de Renew the Book – Innovation Award niet wint, wat zijn dan de stappen die je gaat zetten met je innovatie?*

We zullen dan toch proberen om het project tot wasdom te brengen, maar we zullen dan concessies moeten doen aan de kwaliteit van het eindproduct.

36. Wat is jouw visie met je inzending? Wat wil je op langere termijn realiseren, welke ambitie heb je en waarom? *

In onze visie zullen lezers steeds vaker op basis van technologie een keuze maken om boeken te kopen. Die technologie kan zowel in boekhandels als via websites aangeboden worden. Lezers zullen steeds vaker verwachten dat technologie hen helpt om orde te scheppen in het aanbod. Dat zal alleen kunnen als de informatie over boeken ook rijk genoeg is om allerlei verschillende manieren van selectie te ondersteunen. Er is een groot aanbod van teksten over boeken (professionele recensies, publieksrecensies, boekbeschrijvingen, etc.), en de omvang van die ongestructureerde informatie zal alleen maar toenemen. De technologie om uit geschreven teksten informatie te destilleren wordt al in verschillende domeinen zeer succesvol toegepast. Het is onze ambitie om die technologie toe te passen om de informatie over boeken te verbeteren, zowel wat betreft kwantiteit (meer informatie per boek) als wat betreft kwaliteit (beter aangeven waar een boek over gaat).

37. Verdere informatie die van belang kan zijn voor de toekenning van de prijs. (max. 100 woorden)

Wij vinden het belangrijk dat de innovatie ten dienste staat van het vak. We voeren dit project uit onder de paraplu van de stichting boek.nl, hetgeen garandeert dat er geen winstoogmerk is. Deze stichting is ooit opgericht vanuit de overtuiging dat een ‘onafhankelijke stichting’ initiatieven kan nemen waartoe individuele spelers op de boekenmarkt en boekenvakorganisaties moeilijker kunnen komen. Dat gold vroeger voor het ‘verzamelen en verspreiden van boekdata’ en het propageren van Onix in Nederland als internationale taal voor metadata-communicatie. En het geldt op dit moment voor het concretere doel van het daadwerkelijk toepassen van Thema-codering. Mocht daar belangstelling voor bestaan, dan zou aan Renew the Book of KVB-BoekWerk een plaats in het bestuur van de St. Boek.nl kunnen kunnen worden aangeboden om een en ander goed te kunnen volgen.

38. Welke vraag hebben we nog niet gesteld, die jij wel belangrijk vindt om te beantwoorden?

Wellicht de vraag met welke instellingen (organisaties, bedrijven) er wordt samengewerkt in dit project. Als BoekTrust & Boek.nl hebben we in Nederland vanaf het begin nauw samengewerkt met het CB (Onix-werkgroep) en KBB (BoekBalie) en internationaal met Editeur.org en de bijbehorende Onix-groep. Editeur bevordert internationale samenwerking op boekdata-gebied en biedt kansen om ook met dit project daarvan te profiteren. We hebben dankzij Editeur hierover o.a. met het Duitse QualiFiction contact gelegd en met het Spaanse OnixSuite.

Aanmelding – 14 januari 2021
Verdere ontwikkelingen zullen wij publiceren op https://www.boektrust.nl/boekthema/